Wavemaker Story #6 - Isabelle Claes

Wie is Wavemaker Isabelle Claes?

Isabelle Claes werkt voor ViaVia Tourism Academy, het kennis- en expertisecentrum van het Joker ViaVia netwerk rond grensverleggend ondernemerschap en regeneratief toerisme. Ze brengt mensen samen in trainingen en projecten, in België en in het buitenland. Samen met collega Greet Huybrechts vormt ze zo de lijm binnen het netwerk van Joker, Karavaan, ViaVia-reiscafés en Anders Reizen, om die visie van regeneratief reizen in praktijk te brengen. Ze verzamelen kennis, leggen linken, planten zaadjes. Daarnaast begeleiden ze beiden ook bedrijven, organisaties en studenten die de transitie naar regeneratief sociaal ondernemen willen maken.

Isabelle op Linkedin

“Het verhaal van ViaVia Tourism Academy begint eigenlijk 30 jaar voor de oprichting. VVTA is een tak van een boom met diepe wortels. In 1971 richtten jonge, avontuurlijke reisbegeleiders Karavaan op: een organisatie die andere jonge reisbegeleiders ondersteunt en opleidt, met oog voor ontmoeting, ontdekking en verwondering tijdens elke reis. Tien jaar na de start van Karavaan, in 1981, is daaruit touroperator Joker ontstaan.

En dan opnieuw een stap van tien jaar: in de jaren ‘90 ontstond het idee van de ViaVia-cafés, vanuit een bezorgdheid over massatoerisme. Reizen moest ook anders kunnen, met connectie tussen en respect voor mens en planeet. In een ViaVia-café vinden reizigers en locals elkaar. De eerste ViaVia opende in Heverlee in 1995, en later dat jaar al in Yogyakarta in Indonesië. Dit jaar vieren we dus de 30e verjaardag van de ViaVia-cafés met 15 locaties wereldwijd, onder meer met het boek ‘Taste The World’.

Anders Reizen, de expert in wandelreizen, kwam erbij in 2001. In datzelfde jaar werd ook de ViaVia Tourism Academy opgericht, om deze samenwerkende organisaties én de hele reissector een hefboom te geven naar een betere wereld. Vanuit een open blik tijdens het reizen, vanuit oprechte connectie met de mensen en de plek die je bezoekt. Het is dus binnen dit organisch gegroeide netwerk van verschillende organisaties dat VVTA de motor is voor regeneratief denken binnen grensverleggend sociaal ondernemerschap in de reissector, en ook breder naar andere ondernemers en organisaties.”

Wat is regeneratief toerisme?

“Om echt impact te hebben op klimaattransitie moeten we een stap verder durven gaan dan duurzaam denken en handelen. Duurzaamheid zoals we dat nu definiëren gaat vaak over ‘niet slechter maken’, terwijl een regeneratieve mindset verder gaat en wil ‘beter maken’.

Een stap verder dan duurzaam toerisme is dus regeneratief toerisme: jij als vakantieganger staat niet centraal, wel de plek waar je bent. Je laat je onderdompelen, met een open blik, en streeft naar een positieve impact. Bij Joker kiezen we daarom bewust zoveel mogelijk voor partners die een positieve impact hebben op mensen, dieren en het klimaat, en om hen correct te vergoeden. Opleiding, een degelijk loon en veilige werkomstandigheden zijn niet in elk land een evidentie.”

“Duurzaamheid zoals we dat nu definiëren gaat vaak over ‘niet slechter maken’, terwijl een regeneratieve mindset verder gaat en wil ‘beter maken’.”

“De term ‘regeneratie’ komt uit de natuur: natuurlijke systemen herstellen zichzelf voortdurend. Zelfs wat afsterft, is voeding voor een volgende stap. Wel, vanuit dat regeneratief denken zorg je op reis voor positieve impact. Je draagt echt bij aan een betere wereld, die ecologisch, economisch én sociaal duurzaam is.”

Wat werkt?

1. Practice what you preach

“Een stukje van wat klanten betalen voor Joker-reizen gaat naar het Joker ViaVia projectenfonds. Met die middelen ondersteunen we lokale projecten van onze ViaVia-cafés. Alle ViaVia’s proberen zo met kleine initiatieven het verschil te maken. Door dit ondernemerschap in de reissector te stimuleren, creëren we ook meer kansen voor reizigers om een regeneratieve keuze te maken.

In ViaVia Buenos Aires in Argentinië kan je kennis maken met hun initiatief ‘La huerta como escuela’. Samen met de school investeren ze in moestuinen om leerlingen met hun handen in de grond connectie te laten maken met de natuur én tegelijk te leren over gezonde voeding, biologie, wiskunde en ondernemerschap. In ViaVia Copán, Honduras, neemt een bijzondere gids je mee in het echte Hondurese leven, langs uitdagingen van onderwijs, drugstrafiek en migratie. De opbrengst van deze tour gaat naar de aankoop van schoolboekjes zodat zesjarigen kunnen leren lezen.”

2. Zet in op gevoel

“De Inner Development Goals vormen een framework dat de innerlijke dimensie van duurzaam denken en handelen benoemt, in een twintigtal mentale vaardigheden: langetermijndenken, vertrouwen, creativiteit, optimisme …. “

“De IDG’s zijn in 2020 ontstaan toen wetenschappers merkten dat de Sustainable Development Goals (SDG’s) moeilijk gerealiseerd werden. Hoe afval beperken tegen 2030? Hoe zorgen voor meer hernieuwbare energie? De rationele, theoretische argumenten liggen al lang op tafel, maar mensen missen blijkbaar het gevoel dat hen brengt tot duurzame keuzes.”

“De IDG’s zitten in ons DNA. Daarom verwerken we die in onze trainingen, als een tool om de transitie naar regeneratief ondernemen te maken.”

“De systemen die mensen vandaag kennen, zijn immers sterk gebaseerd op ratio, feiten en kennis, waardoor we de verbinding met ons hart, ons gevoel, ons bewustzijn negeren. De IDG’s nodigen ons uit om die connectie met onszelf, met anderen en met de natuur te maken. Omdat we zo samen die SDG’s effectiever kunnen realiseren, vanuit een intrinsieke motivatie, niet vanuit rationele feiten.”

“De IDG’s zitten al decennialang in het DNA van het hele Joker-ViaVia-netwerk. Van in het begin is wat we doen gebaseerd op vijf basispijlers: ontmoeting, openheid, begrip, waardering en verwondering. Die vind je bijna letterlijk terug in het IDG-framework. Daarom verwerken we de IDG’s ook actief in onze trainingen, als een tool om de transitie te maken naar regeneratief denken en ondernemen. Veel organisaties binnen het The Good Wave-netwerk zijn trouwens al bezig met IDG’s, maar vaak niet bewust. Dat mag gerust wat meer expliciet.”

3. Bied inzichten

“De vormingen van VVTA gaan over breed, holistisch leren denken, dingen in perspectief leren zien en de impact van onze acties op lange termijn leren begrijpen. Bewustzijn en nieuwe inzichten dus, die wat moeten rijpen voor ze omgezet kunnen worden in concrete actie. Want dat is niet makkelijk, anders leren denken, buiten de systemen die je kent. Je gedrag kan je niet veranderen als je niet gemotiveerd bent. Je moet weten en voelen waarom een andere, regeneratieve keuze noodzakelijk is.”

“Duurzamer ondernemen in de reissector begint ook bij die inzichten. Een onderneming kan perfect rendabel zijn door niet alleen op financiële winst te focussen maar ook op sociale en ecologische meerwaarde. Zeker in toerisme is die regeneratieve mindset een meerwaarde, want toerisme gaat niet alleen over vakantie maar vooral over connectie met de lokale gemeenschap. Zoveel andere sectoren hebben linken met toerisme: lokale gidsen, de bakker, restaurantjes, openbaar vervoer, …

Veel ondernemers nemen die sociale meerwaarde al mee in hun zaak maar lopen vaak nog vast op de huidige systemen die dat niet altijd gemakkelijk maken. Daarom is onze rol als coördinator van het Lerend Netwerk Duurzaam en Innovatief Toerisme in Vlaanderen belangrijk: we inspireren en brengen mensen in contact met elkaar zodat ze ook van elkaar kunnen leren.”

4. Maak verbinding

“We zoeken voortdurend naar verbinding. Binnen ons eigen netwerk, binnen The Good Wave, in ons Europees lerend netwerk rond regeneratief toerisme. Oprechte verbinding is de sleutel tot alles. Ze ontstaat vanuit een gevoel en dat gevoel moeten we veel meer durven toelaten en benoemen. Luisteren naar je gevoel en van daaruit handelen, is niet weg te zetten als soft en fluffy maar net heel belangrijk in een maatschappij die heel sterk teert op ratio en feiten. Want feiten brengen geen verandering. Bewustzijn en motivatie wel.”

“Ook in onze trainingen zetten we in op verbinding, bijvoorbeeld met trainingen rond interculturele communicatie, diversiteit en hospitality. Een gids in Peru vertrekt vanuit een ander waardenkader dan de reizigers in de groep. Die hebben misschien bepaalde wensen en verwachtingen. Hoe sla je dan de brug over die verschillen heen, zonder conflict?”

“Een gids in Peru vertrekt vanuit een ander waardenkader dan de reizigers in de groep. Hoe sla je dan de brug over die verschillen heen, zonder conflict?”

5. Zet veel kleine stappen

“Het is vaak een frustratie bij mensen in jobs als de mijne dat de dingen niet vooruit gaan zoals we zouden willen. Maar met de innerlijke dimensie in klimaatactie van de IDG’s heb ik iets meer rust gevonden. Ik ben me wel meer bewust van wat we zelf in handen hebben en kunnen doen. En ik heb het vertrouwen dat alle kleine beetjes helpen. Stap voor stap. Niets doen is immers geen optie. Nee, Een reis zal nooit volledig regeneratief zijn, maar we zetten wel dagelijks stappen vooruit richting meer positieve impact.