Tuinrangers - Vlaamse Overheid
Hoe Vlaanderen vergroent met advies op maat
Met het project Tuinrangers helpt Vlaanderen duizenden burgers hun tuin klimaatrobuuster en biodiverser te maken, met gratis, persoonlijk advies op maat. Dankzij deze laagdrempelige en motiverende aanpak zetten mensen sneller de stap naar een groenere, natuurvriendelijke tuin.
Welke slimme actie nam je om klimaatactie te stimuleren?
Met het project Tuinrangers helpt Vlaanderen duizenden burgers om van hun tuin een plek te maken die beter bestand is tegen droogte, hittegolven en wateroverlast.
Veel mensen willen wél vergroenen – met een bloemenweide, wadi of vogelbosje – maar vragen zich af: hoe begin ik daaraan? De drempel van de eerste stap is vaak hoog.
Daarom brengen de Tuinrangers persoonlijk, gratis advies op maat, afgestemd op je tuin én je levensstijl. Ze bieden inspiratie en begeleiding, waardoor mensen sneller in actie schieten. Het resultaat: meer klimaatbestendige, biodiverse en natuurvriendelijke tuinen in Vlaanderen.
Door de vriendelijke framing ("je krijgt hulp van een Ranger") voelt het traject motiverend in plaats van belerend – een klassieke gedragsstrategie om weerstand te vermijden en vertrouwen te winnen.
Hoe deed je dat?
Elke deelnemende gemeente stelt samen met de Vlaamse Overheid een team Tuinrangers aan. Deze vrijwilligers volgen een praktijkgerichte opleiding en en begeleiden daarna tuineigenaars in hun buurt. Het advies verloopt volgens een vaste en toegankelijke methode, waarin meerdere gedragstechnieken subtiel geïntegreerd zijn:
- De kennismaking met inspiratiemateriaal helpt om keuzestress te verminderen. Dankzij visuele voorbeelden en herkenbare cases krijgen mensen sneller een beeld van wat mogelijk is in hun eigen tuin.
- Tijdens de wandeling door de tuin ontstaat persoonlijk contact. Dit verhoogt de betrokkenheid en schept een gevoel van nabijheid en vertrouwen tussen Tuinranger en tuineigenaar.
- De suggesties uit de “biotopen-portefeuille” maken gebruik van keuzearchitectuur. Er is altijd wel iets dat past bij de tuin én bij de eigenaar, wat de kans op actie aanzienlijk vergroot.
- De tekening van de gekozen ingrepen op het grondplan zorgt voor visualisatie. Dit versterkt de verbeelding, maakt het resultaat concreet en helpt mensen om zich het eindbeeld goed voor te stellen.
- De adviesfiches over aanleg, kostprijs en beheer bieden transparantie. Ze nemen onzekerheid weg en verlagen de angst om fouten te maken of voor onaangename verrassingen te komen staan.
Het adviesmapje met zaadjes, zoekkaarten en gadgets dient als tastbare herinnering én activerend hulpmiddel. Het maakt het advies concreet en nodigt uit om effectief aan de slag te gaan.
Na afloop ontvangt elke tuineigenaar een opvolgenquête. Zo ontstaat een feedbackloop waarin de Tuinrangers leren wat werkt, én de deelnemer subtiel herinnerd wordt aan de eigen goede voornemens – een techniek die herhaling en verankering van gedrag stimuleert.
Welke drempels moest je overwinnen?
Hoewel het enthousiasme groot is, ervaren veel mensen concrete drempels: keuzestress, verwarring door tegenstrijdige info, bezorgdheid over reacties van buren, twijfels over vergunningen of insecten, en vooral: “Doe ik het wel goed?”
Daarnaast geloven veel mensen onterecht dat hun tuin te klein, te klassiek of te netjes is om ‘natuurvriendelijk’ te worden.
De Tuinrangers nemen die drempels weg met:
- Persoonlijk contact en een warme, informele toon zorgen ervoor dat het advies komt van iemand “zoals jij”, wat vertrouwen opbouwt en weerstand verlaagt.
- Voorbeelden van tuinen die lijken op die van de eigenaar maken de adviezen herkenbaar en haalbaar. Sociale vergelijking versterkt het gevoel: “als zij het kunnen, kan ik het ook.”
- Concrete handvatten en direct toepasbare acties – zoals een klimplant, een bloemenstrook of een schaduwboom – maken het makkelijk om effectief te starten.
- Het traject begint altijd met een kleine, haalbare ingreep, zodat mensen meteen een succeservaring opdoen. Dat vergroot hun motivatie om verder te gaan.
Zo worden tuineigenaars niet overspoeld met info, maar stap voor stap begeleid in hun transitie naar een klimaatvriendelijke tuin – op hun ritme, in hun context.
Wat is het resultaat?
Op dit moment nemen meer dan 60 Vlaamse steden en gemeenten deel aan het project. Sinds de start in 10 pilootgemeenten zijn meer dan 10.000 tuinadviezen gegeven. De resultaten spreken voor zich:
- 92% van de tuineigenaars gaat binnen de drie maanden effectief aan de slag
- 76% doet dat grondig, met minstens drie concrete ingrepen
- In totaal werden al 7.355 bomen geplant, 23,5 kilometer hagen aangelegd, 10.000 m² onthard en 175.000 m² kortgemaaid gazon vervangen door natuurvolwaardige biotopen
Met een responsgraad van 65% op tevredenheidsenquêtes en 25% op de effectmetingen is dit project niet alleen goed opgezet, maar ook grondig geëvalueerd en bewezen effectief.
Lees Onder de Video wat de Jury vond van de genomineerde!
Meer weten over dit project? Check deze video.
Wat vond de jury?
De jury is overtuigd van de praktische kracht en het bewezen succes van de Tuinrangers.
- Gratis, laagdrempelige hulp voor mensen die wél willen vergroenen, maar niet weten waar te beginnen.
- De term “Tuinranger” is sterk gekozen en geeft het project een heldere identiteit.
- De impact is indrukwekkend en grondig onderbouwd met cijfers.
Drie jurytips om TUINRANGERS nog sterker te maken
- Versterk de gedragsimpact met slimme overtuigingstechnieken
De basisaanpak van Tuinrangers is sterk, maar kan nog effectiever worden door doelgericht gebruik te maken van gedragsinzichten. Met kleine aanpassingen in de manier waarop keuzes en feedback worden gepresenteerd, kun je de stap van intentie naar actie nog makkelijker maken.
- Nudging: Stel bepaalde tuinbiotopen automatisch voor als logische eerste stap. Bijvoorbeeld: “De meeste mensen in gelijkaardige tuinen starten met een bloemenweide of een gevelplantje. Die geven snel resultaat. Zullen we daar even naar kijken?”
Zo verlaag je keuzestress en stuur je zonder te dwingen richting haalbare, populaire ingrepen. - Sociale bewijskracht: Gebruik statistieken of getuigenissen om het gevoel te versterken dat vergroenen normaal en haalbaar is: “80% van je voorgangers koos ook voor een bloemenweide.” Dat versterkt het vertrouwen én de motivatie om mee te doen
- Beloningsmechanismen: Voorzie een symbolische beloning voor wie meerdere tuinbiotopen realiseert, zoals een “natuurtuin-label” of digitale badge. Een kleine erkenning zorgt voor trots, bevestiging én stimuleert herhaling.
VALBest practice: Mijn Tuinlab in Gent zet dit succesvol in: deelnemers krijgen erkenning via een certificaat en visuele cues die hen positief bevestigen in hun keuze.
- Maak vergroening trots zichtbaar in de buurt
- Help tuineigenaars om hun groene inspanningen te laten zien — niet alleen voor henzelf, maar ook als voorbeeld voor anderen. Denk aan:
- Tuinbordjes of raamstickers die op een aantrekkelijke manier de boodschap uitdragen (“Hier groeit meer dan je denkt”)
- Lokale zichtbaarheid via een digitale kaart, buurtkrant of tuinwandeling
- Communitycampagnes waarin inwoners hun tuin delen via korte verhalen, foto’s of seizoensupdates
Best practice: Ook bij Mijn Tuinlab worden tuinen letterlijk opengesteld via open dagen — dit vergroot de trots van deelnemers én werkt aanstekelijk voor de buurt.
- Voorzie lichte, persoonlijke opvolging
- Eenmalig advies is een sterk vertrekpunt, maar gedrag bestendigen vraagt soms een extra zetje. Zo hou je de motivatie warm, en verhoog je de kans dat goede voornemens worden omgezet in blijvende vergroening. Voorzie:
- Een opvolgcheck enkele maanden na het advies (bv. via e-mail of telefoon)
- Tips per seizoen of herinneringen op maat (bv. “nu is het moment om te zaaien of snoeien”)
- Een optioneel vervolgbezoek of groepsmoment met meerdere tuineigenaars