Wavemaker Story #5 - Olivier Bouche

Robuuste fundamenten geven veerkracht in elke storm

De meest veerkrachtige bedrijven zijn niet de meest performante, maar de meest robuuste. Dat zegt Olivier Bouche, die bedrijven ondersteunt die zich willen bevrijden van hyperoptimalisatie. Want een regeneratief systeem opbouwen, afgestemd op de principes van levende systemen, dat kan. Zowel in een professionele, maatschappelijke als individuele context.

Type

Wavemaker Stories

Taal

Frans, Nederlands

Thema's

Iedereen mee

Wie is Wavemaker Olivier Bouche?
Olivier Bouche studeerde humane en sociale wetenschappen en bouwde een carrière uit in marketing en ondernemerschap. Hij kwam op een keerpunt toen hij lesgaf aan studenten, en zich realiseerde dat alleen over winstgevendheid praten niet meer voldoet aan de uitdagingen van onze tijd. Daarop verdiepte hij zich in de neurowetenschappen en leerde hij dat onze hersenen biologisch geprogrammeerd zijn voor weerbaarheid en samenwerking, veel meer dan voor prestaties. In 2020 was hij medestichter van Corporate ReGeneration, een organisatie die bedrijven helpt hun beheermodellen te herdenken vanuit een regeneratief perspectief.

Wat is robustesse?
Olivier Bouche: “De kracht van een biologisch, sociaal of economisch systeem om stabiel te blijven bij verstoring, dat is robustesse. In tegenstelling tot performantie, een strategie die gericht is op optimalisatie onder ideale omstandigheden. Robustesse zorgt ervoor dat je je kan aanpassen in stormachtige of onzekere tijden, geeft je weerbaarheid en veerkracht in moeilijke momenten.” (Robustesse is een veelgebruikt woord in het Franstalige discours rond (klimaat)transitie. Het begrip is niet te vertalen naar robuustheid, dat de gelaagdheid van de Franse term mist, nvdr.)

Waarom is robustesse belangrijk voor wie staat voor uitdagingen?

“In een wereld in transitie is robustesse nodig. We evolueren van een tijd waarin de mens zijn omgeving beïnvloedde naar een tijd waarin de omgeving de mens beïnvloedt. Die ommekeer markeert het begin van een nieuw tijdperk: het ecoceen wordt het antropoceen, een historische paradigmaverschuiving.”

Waarom kiezen we sneller voor prestatie dan voor robustesse?
“Dat is een eeuwenoude erfenis. Sinds het neolithisch tijdperk probeert de mens de omgeving te beheersen en voorspelbaarder te maken. Die dynamiek werd nog sterker met de industriële revolutie. Optimalisatie werd een culturele norm, zelfs een gebod. Al is zo’n systeem extreem kwetsbaar, want de kleinste zandkorrel kan alles uit balans brengen.”

Staan we op een kantelpunt?
“Absoluut. We zitten in een collectieve, existentiële crisis in de relatie tussen de mensheid en de aarde. Het huidige systeem bereikt zijn grenzen. We moeten het roer omgooien.”

Wat is het verschil tussen robustesse en regeneratie?
“Regeneratie is het doel, robustesse is het pad ernaartoe. Je kunt geen regeneratie bereiken zonder door perioden van turbulentie te gaan. Robustesse maakt het mogelijk om daarmee om te gaan en duurzaam stand te houden.” (Of zelfs om systemen beter te maken: ‘anti-fragile systems’ groeien na schokken of stress, zoals een immuunsysteem, nvdr.)

Wat zijn de belangrijkste hindernissen om de weg naar robustesse in te slaan?
“De eerste is cultureel: je moet loskomen van een diepgeworteld, prestatiegericht model.

De tweede is psychologisch: presteren werkt als een verslaving. Er afstand van nemen kan een gevoel van gebrek en inefficiëntie geven. Je moet die logica afbouwen.”

Hoe breng je robustesse in de praktijk?

“Je kan robustesse niet verplichten. Zowel in bedrijven als bij individuen groeit dat stap voor stap. Met deze vier tips stimuleer je alvast het proces:

Maak verbinding in interacties
Put niet alleen uit eigen bronnen maar uit de rijkdom van interacties met anderen. Activeer collectieve intelligentie, want verbinding is een centraal principe van levende systemen.
Doseer ieders energie
Levende systemen draaien niet altijd op volle toeren. Het resultaat moet niet perfect zijn. Wat reserve en marge mogen, zodat je niet crasht in noodsituaties, wanneer al je energie nodig is.
Reorganiseer, met nieuwe rollen
Breng alle vaardigheden en temperamenten in een team in kaart. Wie kan renderen in een nieuwe rol, met positief effect op zoveel mogelijk mensen? Zonder zich te stretchen, zonder letterlijk overspannen te geraken. Levende wezens zoeken immers bovenal evenwicht, en willen op het juiste moment het beste uit zichzelf halen.
Geef het klimaat ‘a seat at the table’
Integreer de regeneratieprincipes van gezonde ecosystemen in wat je doet. Geef weer leven aan wat ontbrak: lucht, vruchtbaarheid, overvloed … Laat bijvoorbeeld een ecosyndicaat in je raad van bestuur zetelen.”

Mogen we dan geen performantie meer nastreven?
“Natuurlijk wel. In robustesse zit een kern van performantie. Het probleem zit hem in de cultus van voortdurende prestatie, die ingebed is in onze economische modellen en sociale denkbeelden. We moeten performantie herpositioneren: van een absoluut doel naar een hefboom zoals alle andere, bedachtzaam en op het juiste moment ingezet.”